Hepimiz hatırlarız lise yıllarımızdaki dersleri ve hayatımızdaki değerini… Gerçekten sizleri bilmiyorum ama lise hayatımın eğitim anlayışını düşününce “ Düşünme Eğitiminin” ön plana çıkarıldığını şimdi daha iyi anlıyorum. Çünkü bizim dönemde felsefe, sosyoloji dersleri okutulurdu. Psikoloji, mantık, sevmesek de önemli derslerimizdendi. Beynimiz ne kadar zorlanırdı mantık derslerinde, şimdi anlıyoruz kıymetini mantıksız dünya işlerinin mantıksızlığını her gün görünce… Acaba bu anlayışımızda haksız mıyız?
Bilimsel düşünmeninbir eğitim işi olduğu konusunda sanırım hepimiz hemfikirizdir. İnsanların bu eğitimi küçük yaşlardan itibaren alması gerekir. Çünkü bilimsel düşünme yeteneği, birdenbire oluşup gelişmez. O, her şeyden önce zamana, çalışmaya ve pratiğe dayanır.
Bilimsel düşünme eğitimi demek, ikisinin düşünebilme yeteneğini, bilimsel bilgiler yoluyla, düşünme ilke ve yasaları doğrultusunda geliştirmesidir. Bilimsel düşünmenin ilke ve yasaları mantık ve matematik bilimlerinde yer alır. Bilimsel bilgiler ise, bilimsel niteliğini taşıyan bilimlerde yer alan bilgiler birikimidir.
Keza bilimsel düşünmenin, ilke ve yasalarını açıklayan bilim mantıktır. Bu ilke ve yasalar aynı zamanda doğru düşünmenin yollarını da öğretir. Mantığın açıkladığı ilke ve yasalar, insanın çevresinde ve hayatta yer alan gerçeklerin bulunmasını sağlar. Mantık bilgilerinin güncel yaşamda ortaya çıkan pratik sorunların çözümünde, kişi davranışlarının bağlı olduğu inanç ve düşüncelerin eleştiri yoluyla aydınlatılmasında önemli rol oynar.
Çevremizde kişilerle zaman zaman düştüğümüz anlaşmazlıkların, sürtüşmelerin, gerginliklerin ve hatta kavgaların kökeninde çoğu kez kelime ve kavram kargaşalığı vardır. Mantık kişiye, bunların açık ve seçik bir biçimde üzerinde durmasını, içeriklilerinin anlaşılmasını, düşüncelerini bu yollarda sürdürerek doğruyu, iyi ve yararlı olan davranışların bulunmasını sağlar.
Düşünmeyi Bilen Kişi : Kendi kendine eleştirir ve çözüm yolları arar. Dikkatli ve yansıtıcı bir düşünmeye sahiptir. Akılcılığa değer verir, düşünmenin etkili olduğuna inanır. Sorgular ve gerekli olduğunda amacı değiştirir. Amacı bulmada dikkatli ve geniş düşünür.
Düşünmeyi Bilmeyen Kişi ise : Sürekli kesinlik arar ve belirsizliğe karşı hoşgörüsü ya hiç yoktur ya da azdır. Kendi kendini eleştirmez; aklına gelen veya kendine sunulan, mantıklı gözüken ilk seçenekle yetinir. Aceleci düşünür ve bir düşünce tam olgunlaşmadan bir başka düşünceye geçer.
Akıl yürütmeden, içten geldiği gibi karar verir ve ayrıntılı düşünmenin fazla işe yaramadığına inanır. Sorunlu durumlardan rahatsızlık duymaz ve belirsizliğe karşı hoşgörülüdür. Amacı sorgulamaz, gerektiğinde değiştirmez. Olasılıkları seçerken acelecidir.
O halde bugünkü eğitim sistemimizin bilimsel düşünmeyi teşvik edici yönde planlanması gerekmez mi? Hoşca kalın dostça kalın! 23.06.2015