Bir Çift Ayakkabı Üretimi İçin Sekiz Bin Litre Su Harcanıyor

Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi Programı Sorumlusu Selen Çekinir, bir çift deri ayakkabı için 8 bin litre su harcandığını belirterek, “Suyu verimli kullanmanın yanı sıra tüm tedarik zinciri boyunca su kullanımını azaltmalıdır. Eğer tüm bu önlemler alınmazsa üretim durmak zorunda ve tedarik zinciri kırılmak durumunda kalacaktır” dedi.
Türkiye’de hızlı nüfus artışı, kentleşme ve iklim değişikliği gibi nedenlerle tatlı su kaynaklarının miktarı hızla azalıyor. 2030 yılında 100 milyon nüfusa ulaşacağı tahmin edilen ülkemizde kişi başına düşen su miktarının da bin 519 metreküpten bin 120 metreküpe kadar ineceğine işaret eden çevre uzmanları ülke çapında bir ‘su yönetimi’ politikası uygulanması gerektiğini savunuyor. Bireysel olarak yapılması gereken tedbirlerin yanı sıra büyük işletmelerin konuya hızla el atması gerekiyor. ‘Karbon ayak izi’ ile ilgili tedbirlerin uygulanmaya başladığı günümüzde ‘su ayak izi’ ile ilgili tedbirler de gündemde. Türkiye’nin sanılanın aksine su zengini bir ülke olmadığına dikkat çeken Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi Programı Sorumlusu Selen Çekinir, şirketlerin alması gereken tedbirleri anlattı. Çekinir, suyun, "yiyecek, giyecek gibi temel ihtiyaçlardan araba, cep telefonu gibi özel ihtiyaçlara kadar tüm ürünler için temel bir girdi" olduğunu belirterek "Şirketlerin su ayak izi ise mal veya hizmet üretimi için kullanılan toplam suyun ölçüsüdür. Fakat hangi ürün için ne kadar su harcanıldığı bilinmezse su kaynaklarının verimli kullanılabilmesi imkansızdır. Özellikle su ayak izinin daha büyük olduğu kurum, kuruluş ve fabrikaların bu konuya daha çok dikkat etmesi gerekmektedir. Tüm bunların hesaplanması, doğru kullanılması ve su tüketiminin azaltılması için de doğru bir ‘su yönetimi’ şarttır.”
“MARKALAR TEHLİKEYE GİREBİLİR”
Dünya Ekonomi Forumunun 2015 Global Risk Raporu’nda en yüksek önem derecedeki riskin ‘su krizi’ olduğunu vurgulayan Selen Çekinir, şöyle konuştu: “Şimdiye kadar suyun sınırsız bir kaynak olduğu düşünülüyordu. Fakat şirketlerin artık suyun önemi ile ilgili düşüncelerini değiştirmeleri gerekmekte. Aksi takdirde markalarını ve güvenirliklerini tehlikeye sokabilir. Aynı zamanda bu bir çevresel farkındalık ve şirketler de bu konuya sosyal sorumluluk olarak yaklaşmalıdır. Şirketler, büyüme hedeflerini belirlerken bulundukları veya etkiledikleri havzalardaki su miktarının sürdürülebilirliğini dikkate almalıdır ve bu havzalardaki azalma ve kirlilik gibi problemlerin çözümünde rol almalıdır. Suyu verimli kullanmanın yanı sıra tüm tedarik zinciri boyunca su kullanımını azaltmalıdır. Ayrıca operasyonlarında suyu verimli kullanmanın ötesine geçerek tüm tedarik zinciri boyunca su kullanımını dikkate almalıdır ve bununla ilgili çeşitli standartlar oluşturmalıdır. Eğer tüm bu önlemler alınmazsa üretim durmak zorunda ve tedarik zinciri de kırılmak durumunda kalacaktır.”
“DENİZ SUYUNDAN FAYDALANABİLİRİZ”
Türkiye’de üretimin su ayak izinin yaklaşık olarak yüzde 90’ının tarım sektöründen kaynaklandığını hatırlatan Çekinir, deniz suyundan tatlı su etmenin mümkün olduğunu söyledi. Ancak bunun sınırsız olmadığını belirten Çekinir, “Sınırsız gibi görünen deniz suyunun kullanımı birtakım kısıtlar içeriyor. Birincisi tuzundan arındırılmış deniz suyu her alanda, her amaç doğrultusunda kullanılamıyor. İkincisi ise tuzdan arındırma işlemi için yine bir enerji gerekiyor. Bu da enerjide kaynak sıkıntısı sorunu yaratabiliyor” diye konuştu.
Çekinir, bazı teknoloji ve gıda ürünlerinin üretim başına harcanan su miktarlarını şöyle sıraladı: “Bir çift deri ayakkabı için 8 bin litre su, bir A4 kağıt için 10 litre su, yarım kilo peynir için 2 bin 450 litre su, bir dilim ekmek için 40 litre su, 100 gramlık bir patates için 25 litre su, 200 gramlık paket patates cipsi için 185 litre su, bir hamburger için 2 bin 400 litre su.”
SU AYAK İZİ NEDİR?
Su ayak izi, birim zamanda harcanan ve kirletilen su miktarı ile ölçülüyor. Bir ürünün su ayak izi, ürünün tüketiciye ulaşana kadar izlediği yolda tüketilen suyun toplamı, yani üretim sırasında ve üretimden sonra tüketiciye ulaşana kadar ki süreçte harcanılan toplam su miktarı olarak belirtiliyor.