Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olan Uzm. Dr. Onur CENGİZ, İç Hastalıkları Uzmanlığını Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Kliniğinde, Gastroenteroloji Uzmanlığını ise İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesinde tamamlamıştır.
Gastroenteroloji kelime anlamı olarak mide ve bağırsak bilimi anlamına gelmekte olup gastroenteroloji sindirim sistemi organları olan Yemek Borusu, Mide, İnce Barsaklar, Kalın Barsaklar, Karaciğer, Safra Kesesi ve safra yolları, Pankreas ve anorektal bölge hastalıkları bu bilim dalının konularını oluşturmaktadır.
Uzm. Dr. Onur CENGİZ, bu organların sık rastlanan bozukluklarını ise şöyle özetledi: Ülser, Gastrit, Sarılık, Siroz, Spastik kolon (Irritabl Barsak Sendromu), Safra kesesi taşları ve iltihabı, Mide ve Barsak kanserleri, Hemoroid (mayasıl, basur)
Şu belirtiler ve şikâyetleri sık yaşayanların bir gastroenterologa veya iç hastalıkları uzmanına baş vurması gerektiğini hatırlattı.
· Bulantı,Kusma
· Yutma güçlüğü ,
· Midede ekşime yanma
· Ağıza su gelmesi
· Sarılık
· Mide ağrısı
· İshal veya kabızlık
· Kusmayla veya dışkı ile kan gelmesi
· Karın ağrısı
· Hazımsızlık,şişkinlik
· Karında gaz
· Kilo kaybı, Kansızlık
· Karaciğer değerlerinde bozukluklar
ENDOSKOPİK İNCELEMELER NEDEN, NE ZAMAN?
Endoskopi vücut boşluklarının ucunda ışık kaynağı ve kamera bulunan esnek bir alet ile incelenme işlemidir. Eğer yemek borusu, mide ve onikiparmak barsağı inceleniyorsa ‘’gastroskopi’’, kalın barsağın tamamı inceleniyorsa ‘’kolonoskopi’’ adı verilir.
Genel olarak endoskopi, belirtilerin nedenini araştırmak ve sindirim sistemi bozuklukların tanısını koymak için gerçekleştirilir.
Endoskopi inceleme yapılan tüm alanlarda hastalıkların kesin ve erken tanınmalarına olanak sağlayan bir yöntemdir. İşlem sırasında şüpheli alanlardan alınan biyopsiler ile hastalığın kesin tanısı konulabilmektedir. Böylece erken ve doğru tedavi yöntemleri kullanılıp hastalığın daha kısa zamanda ortadan kaldırılabilmesi sağlanmaktadır. Bu işlem ile kalınbarsak da bulunan ve ileride kansere neden olabilen polip denilen oluşumlar tamamı ile çıkarılabilmekte ve kişiler kanserden korunabilmektedir.
Mide kanserine yatkınlık sağlayan Helicobakteri pilori denilen bakterinin midede varlığını araştırmak için parça alınmasına ve mide kanamalarında uygun müdahele ile kanamanın durdurulmasına olanak sağlamaktadır. Bu kadar karmaşık işlemlerin eğitim süreci için İç Hastalıkları Uzmanları üniversite sınavına benzer bir sınavda başarılı oldukları taktirde gastroenteroloji ve endoskopi eğitimi almaya hak kazanmakta ve üç yıllık ekstra eğitimi başarıyla tamamlayanlar Gastroenteroloji Uzmanı ünvanı almaya hak kazanmaktadırlar.
Ülkemizde ve tüm dünyada endoskopik işlemler konusunda en üst eğitim almış hekimler Gastroenteroloji Uzmanlarıdır. Bu konuda Türkiye'de yazılmış ilk ve tek kaynak olan Endoskopi ve Kolonoskopi atlaslarının dilimize kazandırılmasında Editör yardımcısı olarak Uzm. Dr. Onur CENGiZ üstün İngilizce bilgisiyle katkıda bulunmuştur.
Gastroskopi kimlere yapılmalıdır?
• 50 yaş üstü şikayeti olsun-olmasın tüm bireylere mide kanserinin tedavi edilebilir safhada yakalanması amacıyla
• Ailesinde yemek borusu ve/veya yemek borusu kanseri öyküsü olan bireylere
• Yutkunma zorluğu çekenlere (katı ve sıvı)
• İnatçı kusması olanlara
• Nedeni belli olmayan kansızlık ve kilo kaybı olanlara
• Tekrarlayan karın ağrıları ve mide yanması, ekşimesi şikayeti olanlara
• Yabancı cisim yutan kişilere
• Kan kusma ve siyah renkli dışkılama şikayeti olanlara
• Ağıza acı su gelmesi şikayeti olanlara
• Uzun süre geçmeyen ağız kokusu olanlara
• Kronik karaciğer hastalığı olanlara
• Daha önceden tanısı konulmuş hastalarda kontrol amaçlı olarak
• Mide-barsak grafisi ve tomografi gibi incelemelerde saptanan şüpheli durumlarda gastroskopik inceleme yapılmalıdır.
Kolonoskopi kimlere yapılmalıdır?
• Dışkısında kan tespit edilen kişilere
• Açıklanamayan ishal şikayeti olanlara
• Açıklanamayan karın ağrısı, gaz ve şişkinlik şikayeti olanlara
• Açıklanamayan kilo kaybı olanlara
• Nedeni bulunamayan kansızlığı olanlara
• Kronik kabızlığı olanlara
• Ailesinde kalınbarsak kanseri olanlara
• Kalınbarsağında polip saptanan hastalara
• Kalınbarsak kanseri operasyonu geçirmiş hastaların kontrolünde
• 50 yaşın üzerinde dışkılama değişikliği olan kişilere
• 50 yaşın üzerinde herhangi bir problemi olmayan kişilerde 5 yılda bir kolonoskopik inceleme yapılmalıdır
Endoskopik işlemler (gastroskopi ve Kolonoskopi) sonrasında aynı gün sosyal hayata geri dönülebilmekte ve iki saat sonrasında yemek yenebilmektedir.
Endoskopik işlemler uzman ellerde son derece kolay ve rutin bir uygulama olup tüm dünyada ölümlerin önemli nedenleri arasında yer alan sindirim sistemi kanserlerinin tanısında altın standart yöntemdir.
Endoskopik işlem sırasında düşük doz uyku verici ilaç kullanımı ile hastanın işlem sırasında ağrı duyması ve işlemi hatırlaması engellenmektedir.
Endoskopide bugün yardımcı ekipmanların da gelişmesi ile erken evrede saptanan kanser, ameliyata gerek kalmaksızın endoskopik olarak tedavi edilmektedir.
Hem halkımızın endoskopik incelemelere olan ön yargısının değişmesi, hem de endoskopinin her vatandaşımız için ulaşılabilir bir tetkik olması sonucu birçok mide ve kolon kanseri erken teşhisi sayesinde ölümün önüne geçmiş oluyoruz.