Polikistik over sendromu, kadınlarda adet düzensizliği, tüylenme ve kilo problemi ile görülebilen bir rahatsızlıktır.
Son yıllarda, toplumumuzda her 5 kadından birinde görülebilen Polikistik Over Sendromu, kadınlardaki önemli bir yumurtlama problemi olarak karşımıza çıkıyor. Bu sebepten dolayı pek çok kadın gebe kalamamakta. Fakat günümüzde ilerleyen tıp sayesinde basit bir cerrahi girişimle bu sıkıntı ortadan kalktığı gibi gebe kalma oranları da yükseliyor. Medical Park Uşak Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Şafak Özdemirci bayanlara her yıl düzenli olarak jinekolojik muayenelerini yaptırmaları konusunda tavsiyede bulundu.
Özellikle 30 yaş altı kadınlarda sıkça rastlanan bir hastalık olan polikistik over sendromu kalın yumurta dokusu içinde iyi huylu birçok kistin oluşmasına denir.
Çocuk sahibi olmak amacı ile tüp bebek merkezlerine başvuran kadınların yaklaşık %20’ sinde yumurtlama problemi mevcut. Yumurtlama problemlerinin en önde gelen sebebi ise Polikistik Over Sendromu. Özellikle bir kadın düzensiz adet görüyor, tüylenmede artış mevcut ve kilosu da normalin üzerinde ise, bu sendromdan kuvvetle şüphelenilmeli ve gerekli muayene, ultrason ve tetkikler yapılarak durum açıklığa kavuşturulmalıdır.
Medical Park Uşak Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Şafak ÖZDEMİRCİ polikistik over sendromu hakkında şu bilgileri verdi:
Polikistik over sendromu olan kişilerde;
Adet gecikmeleri (oligomenore) Tüylenme (hirsutism) Yumurtlamanın düzgün olmaması veya çatlamaması (anovulasyon). Kısırlık (infertilite) Obezite (normalden fazla kilolu olma) gibi problemler izlenir.Kadın vücudunda bulunan iki yumurtalık, adet döneminde döllenmeye müsait bir olgun yumurta geliştiriyor. Bu yumurta gelişimini ve olgunlaşmasını follikül adı verilen içi sıvı dolu bir kesecikte tamamlıyor. Polikistik Over Sendromu’nda ise birçok yumurta aynı anda olgunlaşmaya çalışır fakat bunu başaramazlar. Sonuçta birçok yumurta vardır ama bunların hiçbiri gelişip döllenme yeteneği kazanamazlar. Ultrason muayenesinde ise yumurtalıklar, içerisinde gelişmemiş yumurta bulunan birçok kesecik yani birçok kist şeklinde görülür.
İlaç tedavisi ile bu tür hastaların adetlerini düzene sokarak çocuk sahibi olmaları sağlanabilir.
Polikistik over sendromu oluşumu Hastalığın ortaya çıkışı tam kısır döngüye benzer. LH hormonundaki artış yumurtalıklarda erkeklik hormonu yapımını arttırır. Bunun sonucunda salgılanan erkeklik hormonları (androjenler) yağ dokusunda östrojene dönüşür. Son aşamada östrojen dönüşte LH üretimini yeniden arttırır. Bu kısır döngü kilo kaybı veya yumurtalıkların baskılanması gibi etkenlerle kırılabilir. Yine kilo fazlalığına bağlı olarak insüline karşı bir direnç ortaya çıkar ve neticede hormonal denge bozularak yine bu kısır döngü elde edilir.
Kalp hastalıklarından, yüksek tansiyona; diyabetten rahim kanserine kadar pek çok hastalığa zemin hazırlayabilir
Polikistik over sendromunun uzun dönemde yaratabileceği sorunlar ve riskler hem insülin hem de androjen fazlalığına bağlıdır. Yüksek miktarlarda insülin uzun dönemde Tip 2 diyabet yani şeker hastalığı riski taşır. Kilo sorunu olan, tedavi edilmemiş Polikistik over sendromu olan hastalarının %25 - 35’inde, 30’lu yaşlarda Tip 2 şeker hastalığı ortaya çıkar. Bu hastalarda görülen hormonal değişiklikler tansiyon problemlerini de beraberinde getirir. Ve yine bu hastalarda kolesterol yüksekliği de ortaya çıkar. Bu her iki durumda kalp hastalığı açısında yüksek risk faktörleridir.
Polikistik over sendromunun uzun dönmede ki risk faktörlerinden biri de endometrium (rahim içini döşeyen doku) kanseri riskini artırır. Uzun süreli adet düzensizlikleri yumurtlama olmadığı için endometrium üzerinde progestreon hormonu desteği olmaz. Bu nedenle endometrium uzun süre sadece östrojene maruz kalır. Böylece kanser riski artar.
Op. Dr.Şafak Özdemirci Polikistik over sendromunun uzun dönemdeki oluşturabileceği hastalıkları şöyle sıralayabiliriz dedi:
Şeker hastalığı Kardiyovasküler hastalıklar Endometrium kanseri (rahim içi kanseri) Meme kanseri Over kanseri (yumurtalık kanseri)
Yaşam tarzında yapacağınız değişiklik polikstik over sendromu tedavisinde önemli bir yol kaydetmenizi sağlar.
Geçmişten günümüze polikistik over hastalığının tedavisinde birçok cerrahi yaklaşımlar ve ilaç tedavileri yapılmıştır. Ancak polikistik over yaşam boyu süren bir hastalık olduğu için modern tedavi yaklaşımı hayat tarzı değişikliğidir. Gerek kısırlık gerekse tüylenme tedavilerinde izlenecek ilk yol bir diyetisyen eşliğinde kilo verilmesidir.
İlk kural gündelik aktiviteyi artırmaktır. Az yemek çok harcamak etkilidir öyle ki; obez polikistik over sendromu olan bir kadın % 10-15 kilo verdiğinde yumurtlaması kendiliğinden başlar, tüylenme ve adet düzensizliği kendi kendine düzelir, gebe kalma şansı artar.
Basit bir laparoskopik (kapalı) cerrahi ile gebe kalabilme oranı artmaktadır
Polikistik over sendromunun neden olduğu kısırlık ilaç tedavisi ve ya laparoskopik cerrahi ile yumurtalıklara cerrahi bir girişim (ovarian drilling) uygulanabilir. Yumurtlamayı engelleyen kalın tabakaya laparoskopi sırasında drilling (delme) işlemi yapılabilir. Laparoskopik drilling tedavisi olan hastaların %12’si 3 yıl içersinde gebe kalabilmektedir.
Polikistik over sendromu olan hastaların hiçbir şikâyetleri olmasa bile, artmış olan rahim kanseri riskini azaltmak amacıyla mutlaka tedavi edilmeli ve en azından aylık düzenli adet görmeleri sağlanmalıdır.