ATB Başkanı Çandır’dan Enflasyon Değerlendirmesi

Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV), Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ağustos ayı enflasyon verilerini değerlendirdi.
Türkiye’nin, 2015’e ekonomiyi olumlu yönde etkileyecek avantajlarla başladığını kaydeden Ali Çandır, petroldeki düşüş ve iyimserliğin enflasyonu yüzde 6’lar seviyelerine çekebileceği beklentisini anımsattı. Kış ve bahar aylarındaki soğuk ve yağışlı havanın tarım alanlarına zarar verdiğini ve rekoltenin düştüğünü hatırlatan Çandır, "Türk lirasının Euro ve Dolar karşısında sene başından bu yana yüzde 27 ve yüzde 16 değer kaybetmesi eklendiğinde üreticinin maliyetleri olumsuz etkilendi ve üreticiler de bu maliyet artışını tüketicilere yansıttı" dedi.
ENFLASYON 7’LERDE ASILI KALDI
Siyasi arenadaki belirsizliğin ve artan şiddet olaylarının ekonomideki havayı ağırlaştırdığını belirten Çandır, şunları kaydetti:
"2015 başlarında enflasyonda düşüş beklememize karşın, TÜİK’in verilerine göre bu beklentimiz tersine döndü ve ekonominin tedirgin yapısı ile birlikte tüketici ve üretici fiyat endeksleri adeta yüzde 7-8’ler seviyelerinde asılı kaldı. TÜİK’in açıkladığı verilere göre Ağustos ayında ülke genelinde tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) yüzde 0,40, yurt içi üretici fiyat endeksinde (Yİ-ÜFE) ise yüzde 0,98 artış gerçekleşti. Enflasyon yıllık bazda değerlendirildiğinde TÜFE yüzde 7,14, Yİ-ÜFE yüzde 6,21 oranında artış olduğu görüldü. Çekirdek göstergelerde yukarı yönlü değişim ise ileriye dönük beklentilerin bozulmasına neden oldu. Ayrıca özellikle aylık bazda üretici fiyat artışının tüketici fiyat artışının üzerinde olması ise önümüzdeki günlerde karşımıza çıkacak zamların habercisi."
BATI AKDENİZ EN UCUZ İKİNCİ BÖLGE
Ağustos ayında Antalya, Burdur ve Isparta’nın yer aldığı Batı Akdeniz Bölgesi’nde tüketici fiyatlarında gerileme görüldüğünü belirten BAGEV Başkanı Çandır, "Bölge tüketici fiyatlarının aylık düşüş oranı yüzde -0,02 oldu. Yıllık bazda bakıldığında ise fiyatlar geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 6,17 artış gösterdi. Aylık ve yıllık bazdaki fiyat düzeyleri göz önüne alındığında Batı Akdeniz Bölgesi’nin Türkiye genelinden daha ucuz bir alt bölge olduğu söylenebilir. He ne kadar yaz ayları başlarında görülen yağışlı hava tarla ürünlerine zarar vermiş olsa da rakamlar Batı Akdeniz’in ülke genelinden daha iyi durumda olduğunu kanıtlamaktadır."
TARIMSAL REFORM İHTİYACI
Ağustos ayındaki fiyat artışlarında tarım ürünlerinin yine ilk sırada yer aldığına dikkat çeken Ali Çandır, yüzde 29,73 artışla salatalık, harcama grubu bazında ise yüzde 2,05 artışla lokanta ve oteller grubu ilk sıralarda yer aldığını belirtti. Dünyada tarım ve gıda fiyatlarının, düşme eğilimindeyken, Türkiye’de tarla ürünlerinin bile yüksek seyirli olmasının "tarımsal reform ihtiyacını" ortaya çıkardığını kaydeden Ali Çandır, olumsuz şoklara karşı üreticilerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Çandır, "Limonun tanesinin 1 lira, zeytinyağının litresinin 20 lira olduğu günümüzde bu desteklerin hem üreticilere hem de tüketicilere nefes aldıracağına inanıyoruz. Ayrıca başta alt gelir gruplarının başlıca besin kaynağı olan patateste olmak üzere, tarlalarda görülen hastalıkların da önüne geçilmeli ki rekolte düşmesin ve patatesi 5 liraya yemeyelim" diye konuştu.
DÖVİZİN YÜKSELİŞİ MALİYETLERİ ARTTIRDI
2015 yılın kayıp yıl olduğunu kaydeden Çandır, 2016’nın kurtarılması için siyasi çözümsüzlük tavrının bir an evvel terk edilmesi gerektiğini söyledi. Çandır "Çözümsüzlük tavrı ekonomideki tüm aktörleri tedirgin etmekle birlikte, yatırımları ve dolayısıyla da büyümeyi yavaşlatmakta" dedi. Üretim maliyetlerinin yüzde 42’sinin hammadde giderleri olduğuna dikkat çeken BAGEV Başkanı Çandır, siyasi ve terör olaylarının da katkısıyla yaşanan sermaye çıkışı ve kur artışının firmaları olumsuz etkilediğini belirtti. Çandır, şunları kaydetti:
"Bizler tüm çekişmelerin bir yana bırakılmasını ve üreticiye destek, tüketiciye güven verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Politik ekonominin kırılganlığı arttırdığı ve güven sarsıcı olduğunu görüyoruz. Bir yandan FED’in faiz artışı beklentisi gibi dış etkenler, bir yandan da iç çekişmeler ülkeyi yatırım yapılamaz pozisyona çekiyor. Kriz geliyorum diyor. Bu nedenle bir an evvel ekonomiye odaklanmalı, gerekli reçeteler vakit kaybetmeden uygulanmalı, eğitim-inovasyon destekli verimlilik artışlarıyla katma değer yaratacak politikalar ele alınmalı ve potansiyel büyüme yakalanmalı. Ancak bu sayede yapay tartışmaların önüne geçilebilir, fiyat artışları en aza indirilebilir, enflasyon düşük rakamlı seyreder."